ThemeTalk

Waarom is PandaDroom in de Efteling zo gehaat door liefhebbers?

Op zondag 3 november draait de film PandaDroom voor de laatste keer in de 4d-filmzaal aan het begin van de Pardoes Promenade. De attractie gaat een ruime maand later weer open als Fabula. Tijd om eens antwoord te geven op een prangende vraag: wat is er eigenlijk allemaal mis met PandaDroom?

Op 19 juni 2002 verrichte Prins Bernhard de officiële openingshandelingen voor Pandadroom. Hij liet een ballon de lucht in (nu ondenkbaar op een WNF-evenement) en bezocht de attractie. Hij was lang niet de eerste die plaats mocht nemen in de zaal, al op 28 maart van dat jaar ging de attractie open voor het publiek.

Kritiek vanuit de Efteling-fanwereld was er meteen. Niet iedereen begreep waarom de Efteling samen met het Wereld Natuur Fonds (WNF) een attractie bouwde. Waarom moet je op je dagje uit ook geconfronteerd worden met natuurproblemen? Door kenners van mailinglijst Eftelist werd dat omschreven als ‘onttovering’. De Efteling probeert je tijdens een bezoek de hele dag te betoveren, maar in PandaDroom verdwijnt die betovering weer als je wordt geconfronteerd met dierenleed.

Op fora en in irc-chatboxen werd in die tijd ook al veel geklaagd over het enorme groene dak aan de achterkant van het filmtheater. De voorkant was mooi aangekleed, maar vanaf het Steenbok-plein en Fata Morgana was een groot onafgewerkt dak te zien. Het gebouw werd veel vergeleken met een enorme hamburgerdoos. Het dak werd later nog geschilderd naar een wat lichtere kleur groen, maar dat maakte het gebouw nauwelijks minder opvallend. De sloop van de Bob in 2019 zorgde ervoor dat het dak plots nog meer opviel.

Een ander groot punt van kritiek: de attractie heeft niet de typische Efteling-signatuur. De typische handtekeningen van Ton van de Ven en Anton Pieck ontbreken. De hoofdontwerper van de attractie, Marieke van Doorn, kreeg het in de loop der jaren zwaar te verduren op de diverse Efteling-fora. Haar ontwerpen waren ‘niet Eftelings genoeg’. PandaDroom is de enige attractie die ze voor het park ontwierp. Drie jaar na de opening vertrok ze bij de Efteling. Overigens werkte Van Doorn niet alleen aan het ontwerp, ze gaf leiding aan een team van imagineers, waaronder Karel Willemen en Michel den Dulk. Die laatste stapte voortijdig uit het projectteam, volgens Eftepedia na conflicten over de stijl van de attractie.

Het is natuurlijk gissen hoe PandaDroom er uit had gezien als Ton van de Ven het had ontworpen. Hij was niet beschikbaar voor het project, hij was te druk met de ontwikkeling van het Efteling Theater.

De film zelf werd in het begin wél goed ontvangen door gasten. Veel Nederlanders hadden nog nooit dit soort 3d-effecten gezien. Ook de 4d-effecten zoals water, geur, wind en de ‘bewegende’ bankjes waren toen nog uniek in Nederland.

Niet exclusief

PandaDroom was niet exclusief voor de Efteling, wat veel Efteling-fans niet bij het park vonden passen. De maker van de film, het Brusselse filmbedrijf nWave Pictures, verkocht de film ook aan Liseberg (Zweden), Hansa Park (Duitsland) en Europa-Park (Duitsland). In die parken heeft de film onder de naam PandaVision 4D korte periodes gedraaid. Een langere versie van PandaVision werd korte tijd vertoond in IMAX-bioscopen over de hele wereld. Daarin zaten dezelfde beelden als in de Efteling-variant, maar dan uitgebreid.

Aan ander kritiekpunt: heeft de Efteling misschien te veel leentjebuur gespeeld? PandaDroom vertoont veel gelijkenissen met It’s Tough to Be a Bug! in Disney’s Animal Kingdom in Walt Disney World. Ook daar ga je de filmzaal in via iets wat lijkt op een grot. De wachtrij slingert door de wortels van de immense Tree of Life waarin dierenfiguren te zien zijn. Dat doet denken aan de dierenfiguren in de wachtrij van PandaDroom.

De film in Walt Disney World gaat over het belang van insecten en heeft – in tegenstelling tot PandaDroom – bewegende animatronics in de filmzaal. Volgens Eftepedia was de film uit 1998 de inspiratiebron voor PandaDroom in de Efteling. Het WNF en de Efteling waren het eens over een samenwerking, maar wisten nog niet wat voor een attractie het moest worden. Na een bezoek aan de film in Florida waren beide partijen ervan overtuigd dat het een 3d-theater moest worden.

Gedateerd

In de loop der jaren voelde de film steeds meer gedateerd. In 2009 was Avatar de eerste grote 3d-film die wereldwijd in de bioscoop draaide. Pretparken hadden niet langer het monopolie op de techniek en het publiek vond het steeds minder bijzonder. Sterker nog, de jaren daarna waren 3d-televisies voor thuis een hype. De beleving van PandaDroom kon je nu thuis op je eigen bank beleven.

Ook de grafische effecten in PandaDroom liepen hopeloos achter. De animatie voelde aan als een verouderd computerspel. De Efteling was door alles en iedereen ingehaald op het gebied van 3d-techniek, maar liet PandaDroom toch gewoon open. Jarenlang gingen er geruchten dat de attractie zou sluiten. Er waren verhalen dat het gebouw gesloopt zou worden of dat de Efteling plannen had om een nieuwe attractie in het gebouw te zetten.

PandaDroom wordt Fabula

In mei kwam de Efteling met het verhaal dat PandaDroom na zeventien jaar vervangen gaat worden door Fabula. Het blijft een 3d-theater, maar met een nieuwe film gemaakt door het Britse bedrijf Aardman Animations. Het verhaal gaat over een beer, eekhoorn en zandkabouter Klaas Vaak. De film gaat acht minuten duren, dat is iets korter dan de 10 minuten van PandaDroom.

De ombouw naar Fabula kost de Efteling 3,5 miljoen euro. Niet alleen de film wordt vervangen, een deel van de thematisering wordt ook aangepakt. Ook het restaurant en de souvenirwinkel bij de uitgang krijgen een nieuw jasje.

Of Fabula minder gehaat zal zijn dan PandaDroom? De tijd zal het leren. Wat denk jij?

Zie ook: